Boyun Ağrısı

Omurganın en hareketli bölümü olan boyun, yedi omur kemiği, beş intervertebral disk, 12 Luschka eklemi, 14 faset eklem ve çok sayıda kas ve bağ sisteminden oluşmuştur. Üç önemli görevi vardır:

  • Başı destekler ve stabilizasyon sağlar.
  • Başın tüm hareket sistemlerindeki hareketlerine izin verir.
  • Omurga kanalının içinden geçen, omurilik, sinir kökleri, vertebral arter gibi önemli yapıları korur.

Boyunda hissedilebilen bir ağrı, başka yapılardan, örneğin koldan kaynaklanıyor olabilir. Bu yüzden ağrının esas sebebi olan bölgenin belirlenmesi doğru tanı ve uygun tedavi açısından önem taşır. Boyun ağrısı sıklıkla yapısal bir bakışla değerlendirilir. Buna rağmen, bazen yapısal bir anormallik açıkça saptanmadığı halde bir sorun mevcuttur. Boyun ağrısının tanı ve tedavisinde sıklıkla invazif yöntemler kullanılır. Bunlar ağrının özellikli yapısal nedenlerinin saptanmasına ve tedavisine yöneliktir.

Görülme Sıklığı

Her üç insandan birisinin hayatı boyunca en az bir kez boyun ağrısı yakınması olmuştur. Boyun ve kol ağrısı sıklığı iş yerlerinde daha fazladır. Yapılan çalışmalarda işçilerde boyun ve kol ağrısı sıklığı yüzde 51 – 80 arasında bulunmuştur. İş yerlerinde boyun ağrısı şikâyeti yaşın ilerlemesiyle artmaktadır. 25 – 29 yaşları arasında boyunda tutukluk şikâyeti yüzde 25 – 30, kola yayılan ağrı şikâyeti yüzde 5 – 10 iken; 45 yaş üzerinde boyunda tutukluk şikâyeti yüzde 50, kola yayılan ağın şikâyeti yüzde 25 – 45 dolayındadır.

Boyun Yapısından Teşhis ve Değerlendirme

Boyun ağrılarının çoğu boyunda yer alan yapılardan, bazı hastalarda ise boyun dışındaki yapılardan kaynaklanıyor olabilir. Bu nedenle boyundaki problemleri değerlendirirken baş, boyun, omuz ve üst ekstremite olarak ele almak en uygunudur. Servikal bölgedeki ağrı problemlerine tanı koymada en önemli adım, problemin nörolojik nedenlere bağlı olup olmadığına karar vermektir. Hastanın nörolojik defisitinin olup olmadığına karar vermek için genellikle detaylı anamnez ve fizik muayene yeterli olacaktır. Boyun ağrısında muayene sadece boyunla sınırlı olmamalı, herhangi bir nörolojik disfonksiyonu tespit edebilmek için bedenin tümü ele alınmalıdır.

Boyun ağrısının yapısal nedenleri

  • Miyofasyal dokular
  • İntervertebral diskler
  • Zigapofizyal eklemler (Faset eklemler)
  • Sinir dokusu
  • Kemik yapılar
  • Duygusal faktörler
  • Kansere bağlı değişiklikler
  • Servikal sprain ve strain
  • Servikal Spondiloz (Osteoartrit)
  • Servikal disk hastalıkları
  • Servikal omurga enfeksiyonları
  • Servikal Adenit
  • Servikal bölge tümörleri
  • Romatoid artrit
  • Juvenil romatoid artrit
  • Ankilozun spondilit
  • Reiter sendromu
  • Psoriatik artrit Tedavi Yaklaşımları

İstirahat

Kesin yatak istirahati daha çok akut travma sonucu gelişen ağrılı durumlarda önerilir. İstirahati kolaylaştırmak için hasta yastığı iyi yerleştirilmiş bir yatakta ağrı duymadığı bir pozisyonda yatırılmalıdır. Ayni zamanda hastaya yakalık takılabilir. Hastanın boynu efor sarf etmeden tutabildiği ağrısız bir pozisyonda tespit edilmelidir. Bası yapan noktalar olmamalıdır.

İlaç Tedavisi

İlaç tedavisinin gerekliliği ve ilaç seçimi belirtilerin şiddetine bağlıdır. Ayrıca bazen antidepresan ilaç uygulaması da gerekebilir.

Fizik Tedavi Uygulamaları

Soğuk veya sıcak temas, transkütanöz elektriksel sinir stimulasyonu (TENS), ultrason, masaj, akupres gibi uygulamaların ağrı sağaltımı sağladığı gösterilmiştir. Bu uygulamalar tek başlarına tedavi edici bir etkiye sahip değildir. Ancak hastanın egzersiz yapmasına olanak sağlayarak tedaviye yardımcı olabilirler.

Sıcak ve soğuk teması kolay ve yaygın bir uygulamadır. Hasta hekimden öğrenerek kendi başına uygulayabilir. Hastalar TENS uygulamasını da aleti kullanmayı hekimden öğrenerek evlerinde de yapabilir.

Bu uygulamalar genellikle adale spazmının azalmasını ve boyun hareketlerinin artmasını, sağlayarak etkisini gösterir. Sinir kökleri ve derin yapılar üzerine çok az etkisi vardır.

Immobilizasyon

Boyun ağrısına neden olan kök basısını ve diskler üzerindeki düzensiz basıyı önlemek için geçici olarak özel tasarlanmış yakalık ile bası fizyolojik pozisyonda sabit veya az hareketli tutmak gerekebilir.

Mobilizasyon

Bu tedavi uygulaması manipülasyon ve egzersiz olarak iki ana gruba ayrılır. Bu uygulamaların amacı hastanın normal boyun hareketlerine kısa zamanda dönmesini sağlamaktır. Ağrılar azalınca gevşetici masajlar, ısı veya soğuk teması, TENS uygulamaları ile birlikte ilk olarak pasif daha sonra aktif egzersizler uygulanarak hareket sağlanır. Bu hareketler sırasında ağrı oluşmamasına dikkat etmelidir.

Traksiyon

Traksiyon çok eski çağlardan beri uygulanan bir yöntemdir. Uygulamalarının temelini; ağrı veya hareket kısıtlamasının bulunduğu fonksiyonel ünitelerin distraksiyonu oluşturur. Traksiyon el ile veya özel geliştirilmiş aletler kullanılarak yapılır. Bu uygulama hastanede konunun uzmanı hekimlerin denetiminde dikkatle gerçekleştirilmelidir. Ayrıca bazı özel geliştirilmiş, yakalık türleri veya yastık tipleri ile de traksiyon sağlanabilir.